ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ με μαθητές γυμνασίου 20/11/2025

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα

Τίτλος: «Η Τέχνη γύρω μας»

Συνολική Διάρκεια: 2–3 ώρες

Μέρος – Τι είναι Τέχνη;

Στόχος: Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι η τέχνη βρίσκεται παντού και παίρνει πολλές μορφές.
- Προβολή 6–8 έργων διαφορετικών ειδών.
- Συζήτηση με τους μαθητές σχετικά με το τι θεωρούν τέχνη.
- Άσκηση παρατήρησης έργων.

Μέρος – Εργαστήριο Δημιουργίας

Επιλογή ενός από τα παρακάτω εργαστήρια:

Φωτογραφία: «Το βλέπω διαφορετικά»

Γρήγορη εισαγωγή στη φωτογραφία και φωτογράφηση με στόχο την καλλιτεχνική αποτύπωση της καθημερινότητας.

Ζωγραφική με χρώμα και συναίσθημα

Οι μαθητές δημιουργούν έργα βασισμένα σε συναισθήματα χρησιμοποιώντας χρώματα και σχήματα.

Μέρος – Μικρή Έκθεση & Αναστοχασμός

Στήσιμο μικρής έκθεσης .
Ξενάγηση των μαθητών στο PArCo-By the River και συζήτηση για τα έργα.
Αναστοχασμός σχετικά με την εμπειρία.

Υλικά

- Χαρτόνια, μαρκαδόροι, πλαστελίνη, κηρομπογιές…
- Κινητά/τάμπλετ για φωτογραφίες.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ με μαθητές λυκείου 12/11/2025

Events & Workshops

ΣΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ — Όταν η Τέχνη προειδοποιεί

Το θέμα «Σήματα Κινδύνου» προσφέρει έναν δημιουργικό τρόπο να συνδεθούν οι μαθητές με την τέχνη και να εκφράσουν ανησυχίες, φόβους και κοινωνικά μηνύματα μέσα από εικαστικά μέσα.

Διάρκεια

2ώρες.

Στόχοι

- Να αναγνωρίσουν οι μαθητές τη λειτουργία των σημάτων ως οπτικής γλώσσας.
- Να κατανοήσουν πώς η τέχνη μπορεί να προειδοποιεί ή να αφυπνίζει.
- Να εκφραστούν δημιουργικά και συνεργατικά.
- Να αναστοχαστούν πάνω στους σύγχρονους κινδύνους.

Φάσεις Δραστηριότητας

1. Εισαγωγή

Συζήτηση: Τι είναι ένα σήμα κινδύνου; Ποιος το φτιάχνει και γιατί το ακολουθούμε;
Παρουσίαση έργων τέχνης που χρησιμοποιούν σήματα ή προειδοποιητικά σύμβολα (π.χ. Banksy, Kruger).

2. Παρατήρηση Έκθεσης ή Εικόνων

Οι μαθητές επιλέγουν 2-3 έργα και καταγράφουν:
- Τι σήμα ή σύμβολο βλέπω;
- Τι κίνδυνο προειδοποιεί;
- Πώς με κάνει να νιώθω;

3. Δημιουργική Δράση – Το Νέο Μου Σήμα Κινδύνου

Κάθε μαθητής/τρια σχεδιάζει ένα προσωπικό ή κοινωνικό σήμα κινδύνου, ζωγραφίζοντας, γράφοντας πρόζα ή ποίηση ή όπως αυτός /η νιώθει.

4. Παρουσίαση & Συζήτηση

Οι μαθητές/τριες αν επιθυμούν, παρουσιάζουν τα έργα τους και εξηγούν το μήνυμά τους. Η ομάδα σχολιάζει ποια σήματα τους επηρέασαν περισσότερο και γιατί.

5. Ο Τοίχος των Προειδοποιήσεων

Όσοι μαθητές/τριες επιθυμούν εκθέτουν τα έργα μαζί σε έναν πίνακα ή τοίχο, δημιουργώντας μια συλλογική εικαστική εγκατάσταση.

ΣΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Art Exhibition 17-10-25 / 30-12-25

Το PArCo- By the River παρουσιάζει την ομαδική έκθεση «Σήματα Κινδύνου» που
συγκεντρώνει αντιπροσωπευτικά έργα από τη δουλειά επτά σύγχρονων καλλιτεχνών.
(Σάκης Γκουντρουμπής, Νάντια Καλαρά, Νίκος Κόκκαλης, Τριαντάφυλλος Τρανός, Ράνια Φραγκουλίδου, Γιάννης Χρηστάκος, Έλλη Χρυσίδου).
Όλοι-ες έχουν ως αφετηρία την αισθητική προπαίδεια και τις απαιτητικές τεχνικές
συμβάσεις των εικαστικών τεχνών- τις οποίες κατέχουν σε πολύ υψηλό βαθμό- ενώ
παράλληλα αναπτύσσουν με όχημα τη συνεπή εικαστική έρευνα μια διευρυμένη
εννοιολογική προσέγγιση που επικεντρώνει στην απειλητική συγκυρία και τη δυνατότητα κατανόησής της.

Τα έργα της έκθεσης «Σήματα Κινδύνου» μεταφέρουν με τα δικά τους μέσα την
γενικευμένη απειλή και την αίσθηση κινδύνου που αποπνέει η σημερινή πραγματικότητα.
Όπως τα περισσότερα από τα σύγχρονα ⁠έργα τέχνης αυτού του επιπέδου επιδεικνύουν και αυτά μια σχεδόν μελετημένη αδιαφορία για τις παραδοσιακές αισθητικές κατηγορίες του Ωραίου και του Υψηλού. Δεν διδάσκουν, δεν ηθικολογούν, δεν παρέχουν απαντήσεις. Καθιστούν όμως ορατό με ενάργεια το δυσοίωνο αποτύπωμα της συγκυρίας. Φωτίζουν το ημίφως, το πιο σημαντικό ίσως στοιχείο του γρίφου που συνιστά η εποχή μας, ενώ τα ίδια αναδύονται στην επιφάνεια από τη δύσκολη διαδικασία της πραγμάτωσής τους με διττή ενέργεια: ανησυχητικά και ταυτόχρονα αναζωογονητικά, προσκαλώντας τους θεατές να προβάλλουν επάνω τους απελευθερωτικά και τις δικές τους εμπειρίες.

Διοργάνωση ByRi
Με την υποστήριξη της Περιφέρειας Θεσσαλίας

13ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης στο PArCo-By the River, 27/8/25

Ημέρα "Χρήστος Διαμαντής", διάβασαν οι ποιητές:Ηλίας Κουρκούτας, Χρύσα Μαστοροδήμου, Παναγιώτα Τσιανογιάννη, Πέτρος Σκυθιώτης, Αθανάσιος Τζίκας, Χρύσα Αλεξίου, Πέτρος Ισαακίδης, Γιάννης Ζαραμπούκας, Ισιδώρα Μοροσού, Μαρίνα Παπαδημητρίου, Αργύρης Κόσκορος, Θ.Π. Ζαφειρίου, Θανάσης Κριτσινιώτης, Δημήτρης Π. Κρανιώτης, Λάμπρος Αναγνωστόπουλος, Κωστής Παπαζάκ.

Την εκδήλωση συνόδευσε μουσικά ο Βαγγέλης Μπουντουλούλης στην κιθάρα και η Ελένη Αναστασοπούλου, παρουσίασε και απηύθυνε χαιρετισμό.

13ο Thessalian Poetry Festival, at 27.08.2025, in P.ArCo - By the River, 15 Athena's,41222,Larissa

GENIUS LOCI: 24 Θεσσαλοί Εικαστικοί Καλλιτέχνες, έργα 1985-2025, Μάιος-Σεπτέμβριος 2025

Genius loci1 - εν-τοπίζοντας όψεις του ‘ελάσσονος’

Φανή Παραφόρου, θεωρητικός τέχνης – διδάσκουσα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Στο πλαίσιο της έκθεσης που παρουσιάζουμε σήμερα η Θεσσαλία συνιστά μια ενδιαφέρουσα συγκυρία: επιλέγονται έργα δημιουργών με εντοπιότητα στο γεωγραφικό πλαίσιο της Θεσσαλίας κα ταυτόχρονα η έκθεση εγκαινιάζει τη λειτουργία ενός φορέα σύγχρονης τέχνης που εδρεύει στη Λάρισα. Στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον της σύγχρονης τέχνης για την παρούσα διοργάνωση ο τόπος ως έννοια λειτουργεί κάπως ρυθμιστικά, διαμορφώνοντας τη φυσιογνωμία μιας απόπειρας παρέμβασης στην εμπεδωμένη αντίληψη του δίπολου κέντρο-περιφέρεια στα εγχώρια εικαστικά δρώμενα του παρόντος· πρόκειται, με άλλα λόγια, για ένα εγχείρημα «κριτικού τοπικισμού» -ο όρος προέρχεται κατά βάση από την αρχιτεκτονική και τον Kenneth Frampton- όπου η γεωγραφική αναφορά δεν εξαντλείται σε έναν απλό τοπικισμό, αλλά επιχειρεί να συγκεράσει διαφορετικές οπτικές.

Γι’ αυτό και ο τίτλος της έκθεσης φαντάζει μάλλον αναπόφευκτος: Genius loci: 24 Θεσσαλοί εικαστικοί καλλιτέχνες 1985-2025, υποδεικνύει άλλωστε το εξής απλό: ότι η Θεσσαλία ως τόπος αποτέλεσε την αρχική υπόθεση εργασίας της επιμέλειας, δηλ. το κριτήριο επιλογής των έργων· επιλέχθηκαν έργα από δημιουργούς που έλκουν την καταγωγή τους από την ευρύτερη περιοχή και δημιουργήθηκαν την περίοδο μεταξύ 1985 και 2025. Ωστόσο, η Θεσσαλία προφανώς και δεν πλαισιώνει την πρόσληψη των ίδιων των έργων (μόνο εν μέρει και μόνο έμμεσα θα λέγαμε ότι αναδύονται όψεις της στα έργα), αλλά αποτελεί αφόρμηση για ένα εικαστικό απάνθισμα σύγχρονης δημιουργίας φιλτραρισμένο από τη διάσταση της εντοπιότητας.

Η έκθεση συστήνει ένα πολύπτυχο εικαστικό αφήγημα που αρθρώνεται σπονδυλωτά, καθώς εναλλάσσεται η παραστατικότητα με την αφαίρεση, η χρωματικότητα με το σχέδιο, το προσωπικό βίωμα με τον μύθο, το πραγματικό με το συμβολικό, η συγχρονία με τη διαχρονία κ.λπ.· συνάμα, εκπροσωπούνται διάφορα μέσα και τεχνικές όπως ζωγραφική, χαρακτική και έντυπη τέχνη, φωτογραφία, εκδοχές μικτής τεχνικής, γλυπτική, βίντεο και επιτόπια εγκατάσταση. Συγκεκριμένα, στην έκθεση συνυπάρχουν μεταξύ άλλων στον χώρο η μνημειακή παραστατικότητα του Μανέτα με την παράδοξη γεωμετρία του Τότσικα και τη δημιουργική γεωμετρία του Νίκου Σαμαρά, η επαναδιαπραγμάτευση πραγματικού και φανταστικού του Ψυχούλη με τις ανήσυχες χρωματικές χειρονομίες του Στάμου και του Παπαργύρη και με τα παλλόμενα χρωματικά πεδία της Παυλοπούλου και του Φαλιάγκα, το ημι-παραστατικό ιδίωμα και η αισθαντική σωματικότητα του πρώιμου Λαζόγκα με όψεις μια γυναικείας εικαστικής ‘γραφής’ όπως αυτή της Σδούκου και της Τσιάτσιου και τις εξπρεσιονιστικές σπουδές σώματος της Σαρλή και της Γούναρη, ο έντονος συμβολισμός και το παιχνίδι με τους μύθους του Αβρανά και των Kapurani Bros με τον αδρό ρεαλισμό του Γκουντρουμπή όπως και του Λάσκαρη αλλά και με τις χειρονομίες καταστροφής του Παπαφίγκου, η εύθραυστη υλικότητα της Αθανασίας Παπατζέλου με τον αιθέριο εξωτισμό των έργων-κιμονό της Μαρίας Παπατζέλου, η γλυπτική προσέγγιση της ζωικότητας του Ντελάκου με τη γκροτέσκα φιγούρα του Χρήστου Σαμαρά και την ευαίσθητη φωτογραφική διερεύνηση της ρευστής φύσης του Κώτση.

Συνοψίζοντας, η έκθεση επιχειρεί κυριολεκτικά να εν-τοπίσει στη Θεσσαλία ως νοητό ορίζοντα ενδεικτικούς τρόπους με τους οποίους η εγχώρια σύγχρονη τέχνη αναπτύσσει διαλογικά τα θέματά της και να ανα-δείξει την πολυφωνία της. Άλλωστε, ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης, ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και γνώστης της σύγχρονης τέχνης, σε ένα άρθρο του το 2008, μιλώντας για την σχέση ελληνικής και διεθνούς σκηνής της σύγχρονης τέχνης είχε κάνει λόγο για το «καταραμένο τοπικό απόθεμα» της εγχώριας εικαστικής παραγωγής, την οποία είχε εν γένει εύστοχα χαρακτηρίσει ως μια «τέχνη του ελάσσονος».2 Ο όρος «ελάσσονα λογοτεχνία» χρήζει στην προκειμένη περίπτωση προσδιορισμού, μιας και δεν έχει αξιολογικό περιεχόμενο αλλά πρόκειται για όρο που χρησιμοποιείται αντιστικτικά προς μια «υψηλή τέχνη» και προσδιορίζει εν προκειμένω τις ιδιαιτερότητες που καταγράφονται στους ίδιους τους σύγχρονους έλληνες εικαστικούς και τα έργα τους, καθώς αυτοί/-ά -συχνά μέσα από ‘ελάσσονες πρακτικές’- εξυφαίνουν μικρο-ιστορίες, σκηνοθετούν προσωπικά μικρο-συμβάντα και συν-διαμορφώνουν με αυτό τον τρόπο ένα πεδίο που διανοίγεται σε βιωματικές αφηγήσεις και είναι ικανό να καταγράψει ευαισθησίες που αφορούν την καθεμία και τον καθένα από εμάς - και αυτό είναι ακριβώς το σημείο όπου η έκθεση και το όλο εγχείρημα του νεο-ϊδρυθέντος χώρου τέχνης συντονίζονται.

1 Στην κλασική ρωμαϊκή θρησκεία, το genius loci νοούνταν ως το προστατευτικό πνεύμα ενός τόπου και απεικονιζόταν συχνά σε σχετικές εικονογραφήσεις· στη νεότερη χρήση του ως ‘αίσθηση’ ή ως ‘το πνεύμα του τόπου’, ο όρος αφορά τις προσωπικές νοηματοδοτήσεις και τις συναισθηματικές αξίες που μπορούν να εγγραφούν στις σχέσεις μεταξύ εαυτού και τόπου και οι οποίες σχετίζονται με τα εγγενή χαρακτηριστικά του δεύτερου.

2 Ο όρος επινοήθηκε από τους φιλοσόφους Gilles Deleuze και Félix Guattari, οι διατύπωσαν τα γνωρίσματα αυτού που αποκάλεσαν «ελάσσονα λογοτεχνία» στο Ζιλ Ντελέζ – Φέλιξ Γκουατταρί, Κάφκα – Για μια ελάσσονα λογοτεχνία, μτφ. Κωστής Παπαγιώργης, Αθήνα 1999· Γιώργος Τζιρτζιλάκης, «Το καταραμένο τοπικό απόθεμα. Για μια νέα πλατφόρμα εξωστρέφειας της καλλιτεχνικής παραγωγής», Περιοδικό Kaput, τεύχος 1 (2008)

Genius loci: 24 Thessalian artists, works 1985-2025, Curator: Fani Paraforou, Org: ByRi, Duration: May-Sept 2025, Location: PArCo-By the River, Larissa,Greece